Memahami Asas Perbankan Islam Di Malaysia Fakta Dan Realiti

---

Pengajian al-Hira

Memahami Asas Perbankan Islam di Malaysia: Fakta dan Realiti
Perbankan Islam adalah satu aspek penting dalam sistem kewangan global, yang beroperasi berdasarkan prinsip patuh syariah. Dalam dunia kewangan masa kini, terdapat banyak kekeliruan mengenai bagaimana bank Islam berfungsi dan sejauh mana mereka memenuhi peranan mereka. Artikel ini akan mengupas konsep asas perbankan Islam, cabaran-cabaran yang dihadapi, serta bagaimana bank Islam dapat terus berkembang dan memenuhi tanggungjawab mereka dalam ekosistem kewangan Islam.
Peranan dan Kemampuan Perbankan IslamPerbankan Islam beroperasi berdasarkan prinsip patuh syariah, yang melarang unsur-unsur seperti riba (faedah), gharar (ketidakpastian), dan maisir (perjudian). Tujuan utama bank Islam adalah untuk menyediakan perkhidmatan kewangan yang bersih dari sebarang unsur yang bertentangan dengan ajaran Islam, serta memastikan kewangan tersebut digunakan untuk tujuan yang halal dan memberi manfaat kepada masyarakat. Bank-bank Islam memberikan pembiayaan kepada individu dan perniagaan mengikut struktur yang sah di sisi syariah, seperti murabahah (jual beli dengan keuntungan), ijarah (sewa), dan mudarabah (perkongsian keuntungan).
Di Malaysia, bank-bank Islam telah mencatatkan kejayaan yang luar biasa. Pasaran perbankan Islam telah mencapai penguasaan yang signifikan, dengan peningkatan 500% dalam bahagian pasaran berbanding bank konvensional. Ini terhasil daripada sokongan kerajaan Malaysia, yang telah mewujudkan ekosistem yang menyokong kewangan Islam melalui undang-undang seperti Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013. Walau bagaimanapun, penting untuk diingat bahawa bank Islam berfungsi sebagai entiti perniagaan dan bukan sebagai badan kebajikan. Mereka tidak boleh melaksanakan tugas-tugas sosial seperti zakat, wakaf, atau Baitulmal, yang merupakan peranan yang seharusnya dilaksanakan oleh institusi kebajikan. Bank Islam perlu memastikan keuntungan untuk kelangsungan operasi mereka dan bagi memenuhi keperluan pemegang saham.
Islamic Finance: Lebih Daripada PerbankanKonsep kewangan Islam lebih luas daripada sekadar perbankan Islam. Ia melibatkan pelbagai elemen seperti zakat, wakaf, dan Baitulmal, yang merupakan instrumen penting dalam memperkukuhkan sistem kewangan Islam dan membantu pembangunan sosial. Institusi seperti MARA, TEKUN, dan FELDA menyediakan pembiayaan patuh syariah kepada masyarakat, sering kali dengan kadar faedah yang jauh lebih rendah daripada kadar yang ditawarkan oleh bank-bank konvensional. Sumbangan pelbagai entiti ini menjadikan kewangan Islam sebagai satu sistem yang komprehensif, yang bukan sahaja menyokong sektor ekonomi tetapi juga memberi impak sosial yang positif.
Cabaran-cabaran Perbankan IslamSama seperti bank-bank konvensional, bank Islam berfungsi sebagai pengantara kewangan, mengumpul dana daripada individu yang mempunyai lebihan wang (surplus unit) dan menyediakan pembiayaan kepada mereka yang memerlukan (deficit unit). Namun, cabaran utama bagi bank Islam adalah untuk menyediakan pembiayaan yang halal mengikut prinsip syariah, sambil memenuhi peraturan-peraturan kewangan antarabangsa yang ketat, seperti peraturan Basel III. Peraturan-peraturan ini bertujuan untuk memastikan kestabilan sistem kewangan global, tetapi ia juga menambah kos operasi bagi bank Islam.
Sebagai contoh, Maybank Islamic, sebuah bank Islam terkemuka di Malaysia, mempunyai modal sekitar RM12 bilion, tetapi menguruskan deposit pelanggan bernilai RM200 bilion. Ini menunjukkan bahawa bank Islam bergantung pada dana pelanggan untuk menyediakan pembiayaan. Ini menimbulkan cabaran dalam memastikan bahawa bank mempunyai modal yang mencukupi untuk menampung risiko yang diambil dalam pembiayaan dan pelaburan.
Mengapa Keuntungan Bank Islam Diperlukan?Salah satu soalan yang sering timbul mengenai bank Islam adalah mengapa mereka tidak memberikan pinjaman tanpa keuntungan. Ini adalah salah faham umum mengenai fungsi bank Islam. Walaupun bank-bank Islam beroperasi dalam kerangka patuh syariah, mereka tetap berfungsi sebagai entiti perniagaan yang perlu menjana keuntungan untuk kelangsungan operasi. Bank Islam tidak berbeza daripada perniagaan lain yang perlu memastikan kewangan mereka kekal mampan.
Sama seperti syarikat makanan halal seperti Ramly Burger yang menjual produk mereka dengan harga pasaran, bank Islam perlu mengenakan caj atau keuntungan yang berpatutan untuk menampung kos operasi mereka, termasuk gaji pekerja dan perbelanjaan lain. Bank Islam tidak dapat memberi pinjaman tanpa keuntungan kerana mereka perlu memastikan bahawa mereka dapat menampung kos operasi dan mengekalkan kelangsungan perkhidmatan mereka.
Kepentingan Kesedaran MasyarakatSalah satu cabaran utama yang dihadapi oleh perbankan Islam adalah kekurangan pemahaman di kalangan masyarakat mengenai fungsi sebenar bank Islam. Kritikan sering timbul kerana masyarakat tidak memahami prinsip-prinsip kewangan Islam dan bagaimana ia berbeza dengan sistem kewangan konvensional. Sebagai pengguna, adalah penting untuk memahami bahawa bank Islam berfungsi dalam kerangka yang lebih luas daripada hanya menyediakan pembiayaan. Mereka juga menyumbang kepada pembangunan ekonomi melalui zakat, tanggungjawab sosial korporat (CSR), dan pelbagai inisiatif sosial lain.
Pendidikan mengenai kewangan Islam adalah penting untuk memastikan masyarakat memahami bahawa bank Islam bukan sekadar institusi yang menawarkan produk kewangan yang patuh syariah, tetapi juga memainkan peranan dalam meningkatkan kesejahteraan umat. Kesedaran yang lebih baik akan membantu masyarakat membuat keputusan kewangan yang lebih bijak dan menyokong perkembangan perbankan Islam yang lebih kukuh.
KesimpulanPerbankan Islam di Malaysia telah berkembang pesat dan memainkan peranan penting dalam sistem kewangan negara. Walaupun bank Islam beroperasi berdasarkan prinsip-prinsip patuh syariah, mereka tetap berfungsi sebagai entiti perniagaan yang perlu menjana keuntungan untuk kelangsungan mereka. Oleh itu, adalah penting untuk masyarakat memahami bahawa bank Islam bukanlah badan kebajikan, tetapi institusi kewangan yang menyokong pembangunan ekonomi dan kesejahteraan sosial melalui zakat, wakaf, dan tanggungjawab sosial.
Kewangan Islam adalah sistem yang lebih besar daripada sekadar perbankan, merangkumi pelbagai instrumen kewangan yang menyumbang kepada pembangunan ekonomi dan sosial. Dengan pemahaman yang lebih mendalam, masyarakat dapat menyokong perkembangan perbankan Islam yang lebih kukuh dan inklusif. Walaupun terdapat pelbagai cabaran, kewangan Islam menawarkan penyelesaian yang lebih adil, mampan, dan patuh syariah dalam dunia kewangan global yang semakin kompleks.
Dengan sokongan daripada semua pihak—kerajaan, institusi kewangan, dan masyarakat—kewangan Islam berpotensi untuk terus berkembang dan menjadi salah satu tonggak utama dalam membentuk ekonomi masa depan yang lebih seimbang, inklusif, dan beretika.
– Dr. Zaharuddin Abd Rahman
5/5 - (2 votes) Memahami Asas Perbankan Islam di Malaysia: Fakta dan Realiti
Pengajian al-Hira
Mudarris

---