Istilah Istilah Kuala Wakaf Dan Lain Lain Bagi Tempat Tempat Di Malaysia
Di negara barat,terdapat beberapa tempat yang mempunyai kata akhiran (suffixes),seperti Plymouth,UK yang mana -mouth bermaksud kuala sungai (rivermouth),Rochdale yang mana -dale adalah perkataan Inggeris lama untuk lembah.-burg pada Edinburg untuk bandar/pekan dan -holm pada Stockholm adalah perkataan Norse untuk pulau kecil.
Di Malaysia, kita juga mempunyai perkataan-perkataan di awalan nama tempat yang agak unik. Adakalanya nama-nama ini hanya terhad kepada beberapa negeri sahaja. Sesetengah perkataan ini mempunyai maksud yang agak jelas memandangkan perkataan ini masih lagi digunakan, contohnya seperti bukit, kota dan sungai manakala sebahagian lagi agak sukar untuk diketahui maknanya. Entri ini akan menyenaraikan nama penempatan berupa bandar/pekan tertentu sahaja melainkan tidak terdapat terlalu banyak bandar/pekan yang boleh dijadikan contoh.
1)Kota
-merujuk kepada penempatan utama berupa bandar dan pekan. Perkataan bandar lebih banyak digunakan kerana maksud kota mengikut Kamus Dewan lebih berat kepada benteng pertahanan atau kubu (fort). Kebiasaannya,kawasan yang mempunyai nama "kota" memiliki sejarah yang panjang dan pernah berfungsi sebagai kubu. Awalan ini banyak digunakan di Sabah, Kedah dan Selangor.
Kota Kinabalu adalah petempatan terbesar dengan awalan "kota" dengan populasi 600k
Contoh:-Kelantan -Kota Bharu
Sabah -Kota Kinabalu,Kota Belud,Kota Marudu
Kedah -Kota Kuala Muda,Kota Sarang Semut,
Selangor -Kota Damansara,Kota Raja dan Kota Kemuning.
Johor -Kota Tinggi,
2)Sungai
-maknanya agak jelas atau straightforward,namun tidak semua tempat yang mempunyai awalan sungai mempunyai etimologi yang sama. Misalnya Sg.Nibong dinamakan sempena dua sungai yang mengalir melaluinya iaitu Sg.Nibong Kecil dan Sg.Nibong Besar, manakala Sg.Siput pula sempena sebatang sungai berhampiran Masjid India yang dikatakan penuh dengan siput. Mudah disimpulakn adalah tempat-tempat sebegini mempunyai sejarah berkaitan sungai tertentu. Awalan ini hanya wujud di Semenanjung dan banyak didapati di Pulau Pinang dan Selangor.
Sungai Petani adalah petempatan terbesar dengan awalan "sungai" dengan populasi 400k penduduk
Contoh:Kedah -Sg.Petani
Perak -Sg.Siput
Pulau Pinang -Sg.Dua,Sg.Ara,Sg.Bakap,Sg.Nibong
Selangor -Sg.Besi,Sg.Besar,Sg.Buloh,Sg.Pelek,Sg.Penchala,Sg.Tengi
Negeri Sembilan-Sg.Gadut
Pahang -Sg.Koyan,Sg.Lembing
Melaka -Sg.Udang,Sg.Rambai
Johor -Sg.Rengit
3)Bukit
-sama seperti sungai, etimologi tempat-tempat ini dipengaruhi persekitarannya yang berbukit. Pekan dan bandar dengan awalan ini hanya didapati di Semenanjung.
Bukit Mertajam merupakan petempatan terbesar dengan awalan "bukit" dengan 200k penduduk
Contoh:-
Kedah -Bukit Kayu Hitam,
P.Pinang -Bukit Mertajam,Bukit Jambul, Bukit Tambun,
K.Lumpur -Bukit Bintang,Bukit Jalil,
Selangor -Bukit Beruntung,Bukit Tinggi,
Melaka -Bukit Beruang,Bukit Katil,
Johor -Bukit Gambir,Bukit Pasir,Bukit Bakri,Bukit Indah,
Terengganu -Bukit Payong,Bukit Besi,
4)Kuala
-merujuk kepada penempatan yang berada di muara sungai atau di pertemuan antara dua sungai. Sesetengah daripadanya mempunyai kisah tersendiri berkaitan sungai tertentu. Beberapa negeri di Malaysia mempunyai sebuah bandar/pekan di kuala sungai yang dinamakan sempena nama negeri. Awalan ini adalah yang paling banyak digunakan untuk pekan dan bandar di seluruh Malaysia kecuali Pulau Pinang dan Johor.
Kuala Lumpur adalah petempatan terbesar di kuala pertemuan dua sungai dengan lebih 1 juta penduduk
Kuala Terengganu adalah petempatan terbesar di muara sungai dengan 300k penduduk
Contoh:-
Perlis -Kuala Perlis
Kedah -Kuala Kedah,Kuala Ketil,Kuala Nerang
Perak -Kuala Sepetang,Kuala Kangsar
Selangor -Kuala Selangor,Kuala Kubu Bharu
Kuala Lumpur
Negeri Sembilan-Kuala Pilah
Melaka -Kuala Sungai Baru
Pahang -Kuala Rompin,Kuala Lipis
Terengganu -Kuala Terengganu,Kuala Nerus,Kuala Ibai
Kelantan -Kuala Krai
Sarawak -Kuala Tatau,Kuala Baram
Sabah -Kuala Penyu,Kuala Marudu
5)Tanjung
-penempatan yang mempunyai awalan ini kebiasaannya berada pada daratan yang menganjur ke laut. Namun, penempatan dengan nama sebegini di Perak terletak di tanjung sungai.
Tanjung Malim merupakan petempatan terbesar dengan awalan "tanjung" dengan 20k penduduk
Contoh:
Kedah -Tanjung Dawai
P.Pinang -Tanjung Bungah,Tanjung Tokong
Perak -Tanjung Malim,Tanjung Rambutan,Tanjung Tualang
Pahang -Tanjung Gemok
Selangor -Tanjung Karang,Tanjung Sepat
Melaka -Tanjung Kling
Johor -Tanjung Sedili
Sabah -Tanjung Aru
6)Teluk
-penempatan yang mempunyai awalan ini pula berada pada kawasan yang mana laut menganjur ke daratan atau yang terletak di teluk sungai.
Dengan kira-kira 200k penduduk,Teluk Intan merupakan petempatan terbesar dengan awalan "teluk"
Contoh:
P.Pinang -Teluk Kumbar,Teluk Bahang
Perak -Teluk Intan
Selangor -Telok Panglima Garang
Negeri Sembilan-Teluk Kemang
Pahang -Teluk Cempedak
Johor -Teluk Danga
Melaka -Telok Mas
7)Pasir
-sejarah tempat dengan awalan "pasir" agak berbeza namun mempunyai persamaan berkenaan pasir. Biasanya kawasan dengan awalan ini berhampiran sungai dan laut, diikuti nama akhir seperti Salak,Gudang dan Mas untuk menggambarkan suasana tempat itu ketika itu.
Pasir Gudang,dengan populasi 200k merupakan bandar terbesar dengan awalan "pasir". Kredit: FB Saya Orang Johor
Contoh:
Kelantan -Pasir Mas,Pasir Putih,Pasir Pekan
Johor -Pasir Gudang,-Pasir Salak,Perak
Negeri Sembilan-Pasir Panjang
8)Alor
-penempatan dengan nama sebegini kebiasaannya berada di lurah bukit, alur juga membawa maksud lekukan pada sungai.
Alor Setar, dengan kira-kira lebih 300 ribu penduduk, merupakan bandar terbesar dengan awalan "alor"
Contoh:
Kedah -Alor Setar,Alor Mengkudu,Alor Merah,Alor Malai
Melaka -Alor Gajah
Perak -Alor Pongsu
9)Padang
-nama padang biasanya membawa maksud sebuah dataran rumput yang luas, namun kebanyakan tempat yang mempunyai etimologi ini membawa maksud kerja-kerja membersihkan dan meneroka sesuatu tempat daripada hutan belantara untuk membentuk perkampungan. Namun, ada juga yang betul-betul merujuk kepada dataran rumput yang luas.
Padang Besar adalah pekan utama yang menggunakan awalan "padang"
Contoh:
Perlis -Padang Besar
Kedah -Padang Serai,Padang Mat Sirat,Padang Terap
Perak -Padang Rengas
Pahang -Padang Tengku
Selangor -Padang Jawa
Melaka -Padang Temu
10)Ulu/Hulu
-Biasanya kawasan ini terletak di hulu sungai.
Ulu Yam merupakan salah satu kawasan sub-urban Johor Bahru
Contoh:
Selangor -Ulu Yam,Hulu Bernam,Ulu Kelang,Hulu Langat
Johor -Ulu Tiram
Perak -Ulu Kinta
11)Simpang
-kawasan dengan awalan nama ini boleh dikatakan agak baru kerana diberikan berdasarkan kedudukannya yang terletak di persimpangan jalan.
Simpang Pulai adalah kawasan sub-urban bagi bandaraya Ipoh
Contoh:
Perlis -Simpang Empat
Kedah -Simpang Empat
P.Pinang -Simpang Ampat
Perak -Simpang Pulai, Simpang Lima
Negeri Sembilan-Simpang Pertang,Simpang Durian
Melaka -Simpang Ampat,Simpang Bekoh
Johor -Simpang Renggam
Pahang -Simpang Pelangai
12)Seberang
Merujuk kepada kawasan yang berada di seberang laut atau sungai.
Seberang Jaya merupakan satu-satunya petempatan bertaraf bandar dengan awalan "seberang"
Contoh:-
Perlis -Seberang Ramai
P.Pinang -Seberang Jaya
Perak -Seberang Perak
Terengganu-Seberang Takir,Seberang Marang
Sumber:
http://asamgaram2puteri.blogspot.com/2012/12/sejarah-pelancongan-sungai-siput-u.html
https://www.selangor.gov.my/sabakbernam.php/pages/view/317
https://www.facebook.com/722184041216669/posts/pasir-pekan-merupakan-sebuah-pekan-dalam-jajahan-tumpat-di-negeri-kelantan-ia-be/722477094520697/
Artikel ini hanyalah simpanan cache dari url asal penulis yang berkebarangkalian sudah terlalu lama atau sudah dibuang :
http://kamusbergerak.blogspot.com/2019/05/istilah-istilah-kualawakaf-dan-lain-lain.html