Krisis Kesihatan Bakal Jejaskan Sistem Penyampaian Dalam Jangka Masa Panjang

---

 

Laporan media menyatakan bahawa gaji jururawat di Malaysia hanya RM1,800; jauh lebih rendah berbanding negara-negara jiran seperti Brunei (RM10,752) dan Singapura (RM8,777).
PENDAPAT, 25 Feb – Malaysia kini berdepan krisis kesihatan yang semakin meruncing berikutan kekurangan tenaga kerja dalam sektor perubatan, terutamanya doktor dan jururawat.
Jika tiada tindakan segera diambil, situasi ini dijangka menjejaskan sistem penyampaian perkhidmatan kesihatan dan kesejahteraan rakyat.
Isu kekurangan doktor dan jururawat bukanlah perkara baharu, tetapi keadaan kini semakin membimbangkan. Laporan terkini menunjukkan bahawa banyak fasiliti kesihatan kerajaan tidak dapat beroperasi secara optimum atau guna tenaga penuh.
Sebagai contoh, pada Jun 2023, Menteri Besar Johor mendedahkan bahawa Hospital Sultan Ismail (HSI) mengalami kekurangan tenaga kerja sehingga menyebabkan lebih 100 katil tidak dapat digunakan, manakala hanya 10 daripada 18 bilik bedah beroperasi.
Senarai jumlah jururawat berdaftar di hospital kerajaan dan swasta sehingga 31 Disember 2023 menunjukkan berlaku kekurangan serius tenaga manusia dalam sektor berkenaan.Situasi ini bukanlah terhad kepada Johor sahaja. Menurut laporan terbaharu Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), setakat Mac 2024, terdapat 6,787 kekosongan jawatan jururawat, meningkat lebih 200% dalam tempoh lima tahun.
Jurang Besar Dalam Perkhidmatan Kesihatan
Menurut laporan Petunjuk Kesihatan 2024, Malaysia mempunyai 118,309 jururawat berdaftar, dengan 66 peratus berkhidmat di sektor awam dan selebihnya di sektor swasta. Walau bagaimanapun, nisbah jururawat kepada penduduk semakin merosot, daripada 1:279 pada 2022 kepada 1:282 pada 2024.
Beberapa negeri seperti Sabah mencatat nisbah lebih tinggi, iaitu 1:417, berbanding 1:368 pada tahun sebelumnya.
Pada Mac 2024, terdapat lebih 3,500 kekosongan jawatan Pegawai Perubatan (MO) di KKM. Walaupun nisbah doktor kepada penduduk meningkat daripada 1:412 pada 2022 kepada 1:406 pada 2023, ramai doktor dilaporkan enggan berkhidmat di hospital kerajaan.
Menteri Besar Johor turut menyuarakan masalah kekurangan kakitangan perubatan termasuk jururawat di fasiliti kesihatan sejak 2022. Foto Facebook Onn Hafiz GhaziDaya Tarikan Sektor Swasta dan Luar Negara
Salah satu faktor utama yang menyebabkan jurang tenaga kerja ini ialah daya tarikan sektor swasta dan peluang pekerjaan di luar negara seperti Singapura dan Timur Tengah. Gaji dan manfaat yang lebih lumayan, persekitaran kerja yang lebih kondusif serta bebanan kerja yang lebih terkawal menjadi tarikan utama.
Sebagai perbandingan, laporan media menyatakan bahawa gaji jururawat di Malaysia (RM1,800) jauh lebih rendah berbanding negara-negara jiran seperti Brunei (RM10,752) dan Singapura (RM8,777). Perbezaan ketara dalam aspek gaji dan manfaat ini menyebabkan ramai tenaga kerja kesihatan memilih untuk berhijrah ke luar negara.
Tekanan kerja berlebihan dan keletihan emosi melampau menjadi antara punca utama jururawat terutama yang berkhidmat di hospital kerajaan mengambil keputusan bersara awal berbanding meneruskan kerjaya sehingga usia 60 tahun.
Isu kekurangan jururawat disebabkan banyak faktor seperti tekanan kerja melampau, masa bekerja lebih panjang dan kekurangan insentif yang boleh mendorong mereka kekal dalam sistem penyampaian kesihatan.Faktor Kekurangan Jururawat Di Fasiliti Kesihatan
Media tempatan sebelum ini melaporkan, sebanyak 6,896 kekosongan jururawat di Kementerian Kesihatan (KKM) dalam tempoh empat tahun bermula apabila negara diserang wabak Covid-19.
Antara faktornya adalah disebabkan tekanan persekitaran tempat kerja dan gaji yang rendah sehingga ramai daripada mereka mengambil keputusan berhenti kerja.
Beban kerja yang tinggi secara konsisten menyebabkan kepuasan kerja para jururawat menurun sehingga kurangnya empati terhadap pesakit.
Kemerosotan kesihatan mental juga menimbulkan masalah kebimbangan, kemurungan dan insomnia seperti dilaporkan berlaku dalam kalangan jururawat susulan tekanan berterusan dihadapi mereka.
Impak fizikal seperti keletihan kronik akibat beban kerja juga boleh mengakibatkan penyakit seperti hipertensi dan masalah jantung. KKM perlu menyediakan bantuan kesihatan mental termasuk akses kepada kaunselor, terapi psikologi atau program bantuan pekerja (AEP).

Langkah KKM Dalam Menangani Krisis
Bagi menangani isu ini, KKM telah mengambil beberapa langkah, antaranya meningkatkan jumlah pengambilan pelatih Diploma Kejururawatan dari 1,000 kepada 2,000 orang serta menambah penawaran program peningkatan secara lantikan (PSL). Selain itu, pelbagai inisiatif turut dilaksanakan untuk mengekalkan tenaga kerja sedia ada, termasuk memperbaiki persekitaran kerja dan menawarkan insentif kewangan.
Malangnya, ramai doktor tidak berminat untuk berkhidmat di bawah KKM. Menurut Menteri Kesihatan Malaysia, dalam tempoh masa 1.5 tahun (2023 – April 2024), tawaran lantikan tetap telah di berikan kepada 6,346 Pegawai Perubatan (MO) lantikan kontrak. Daripada jumlah tersebut, 5,589 (88%) telah menerima tawaran dan melapor diri bertugas, 343 (5%) telah melengkapkan setuju terima tawaran tetapi tidak melapor diri bertugas, dan dianggap telah menolak tawaran manakala 414 (7%) telah menolak tawaran dan meletak jawatan.
Ini bermakna, dalam tempoh masa satu setengah tahun sahaja, KKM telah mengalami kehilangan besar seramai 12% Pegawai Perubatan (MO).

Namun, Menteri Kesihatan memberi amaran bahawa negara diunjurkan mengalami kekurangan jururawat hampir 60% menjelang 2030, satu angka yang amat membimbangkan. Walaupun usaha sedang dijalankan, penyelesaian jangka panjang memerlukan perancangan lebih komprehensif.
Cabaran dan Tanggungjawab Bersama
Permasalahan ini tidak dapat diselesaikan dalam masa yang singkat kerana ia melibatkan pelbagai aspek, termasuk latihan tenaga kerja yang memakan masa bertahun-tahun dan kekangan kewangan negara dalam menawarkan pakej gaji yang lebih kompetitif.
Bagaimanapun, ramai jururawat dan doktor masih mahu berkhidmat di negara sendiri jika pakej pekerjaan yang ditawarkan lebih berbaloi. Dalam pada itu, terdapat juga individu yang menerima tajaan kerajaan untuk belajar di luar negara tetapi tidak kembali berkhidmat di tanah air.
Situasi ini menuntut perhatian serius pihak kerajaan dan masyarakat bagi memastikan sistem kesihatan negara terus berdaya tahan dalam menghadapi cabaran masa depan.

---